چه لوله هایی برای فاضلاب مناسب هستند؟
سیستم‌های فاضلاب سالم، بادوام و مقاوم در برابر نشت برای جوامع سالم و یک محیط امن بسیار مهم هستند. لوله‌های فاضلاب و تخلیه آن به دوران حجر و پس از آن مربوط می‌شود. فن آوری دفع مصنوعی آب آلوده، فضولات انسانی و احتمالاً آب باران به شیوه‌ای سازمان یافته و استراتژیک، سبب ریشه کن شدن بسیاری از بیماری‌ها گشته است .در این مطلب می خواهیم بدانیم چه لوله هایی برای فاضلاب مناسب هستند، با ما همراه باشید.
در تاریخچه لوله کشی لوله‌های فاضلاب، توزیع و تخلیه آب، ویژگی‌هایی مثل؛ کیفیت و تنوع مواد مورد استفاده، روش جوش دادن لوله ها، ویژگی های نگهدارنده و … بسیار مهم می‌باشد. تامین آب و تخلیه زباله دریای وسیعی از تاریخ و دانش را در بر می‌گیرد، موادی برای مقاومت در برابر اثرات مضر زباله ها بر محیط زیست و مهار و انتقال بهداشتی به منطقه مناسب اختراع شده‌اند. برای انجام و انتقال این زباله ها نیاز به لوله داریم این لوله ها در انواع مختلف از جمله: چدن، مس، پی وی سی، سفالی و … ساخته شده‌اند.
عواملی که نوع لوله‌های فاضلاب مورد نیاز را تعیین می کنند؟
مقاومت در برابر خوردگی
ترکیب شیمیایی خاک یا مایع محتوی انواع خاصی از لوله ها را خورده و طول عمر آنها را کاهش می‌دهد. لوله‌های فاضلاب به طور متوسط، لوله های زهکشی در محیط های خورنده مختلف عملکرد متفاوتی دارند. اما باید گفنه شود که چدن عمدتاً در برابر تراکم رطوبت و گازهای اسیدی بسیار آسیب پذیر است، اکثر لوله های فاضلاب (که میتوانند بسیار سنگین باشند) از چدن ساخته می‌شوند. وجود گاز سولفید هیدروژن منبع اصلی خوردگی لوله است. این گازها بیشتر در آب تصفیه نشده یافت می‌شود. از این رو سولفات های انباشته شده در محیط های کم اکسیژن به سولفید تبدیل شده سپس اسیدهای سولفوریک به وجود می‌آید. تماس با لوله‌های آهنی توسط اسیدهای سولفوریک باعث خوردگی مواد آن شده که در نهایت منجر به خرابی لوله می‌گردد. از طرف دیگر باید این نکته را در نظر داشت که لوله‌های فاضلاب پلاستیکی در معرض چنین اثراتی نیستند.
انعطاف پذیری در هنگام نصب
فرآیندهای نصب برای لوله‌های فاضلاب با توجه به جنس آنها متفاوت است.مثلا در لوله های فلزی و فولادی به جوشکاری نیاز می‌باشد. لوله‌های پلاستیکی نیاز به استفاده از چسب، درزگیر و یا گرما هستند. چگونگی حمل و قرار دادن لوله ها نیز ممکن است شامل استفاده از کار دستی و ابزارهای مکانیکی باشد؛ هرچه پیچیدگی مواد کمتر باشد، فرآیند و روش‌های نصب کمتر و آسانتر است.
خطوط تخلیه
خطوط تخلیه برای تامین اشکال مختلف واحدهای صنعتی، مسکونی طراحی شده‌اند. هرچه حجم موادی که نیاز به تخلیه است زیاد باشد به نسبت آن لوله نیز باید بزرگتر باشد. لوله‌ها را می‌توان به گونه‌ای طراحی کرد که دارای 100 واحد برای تخلیه های جداگانه یا ترکیبی باشند؛ برای تهیه لوله‌های فاضلاب حتما باید قطر مورد نیاز لوله با توجه به تعداد لوله‌های که به لوله مادر منتهی می‌گردند و میزان آب و … که نیاز به تخلیه آن می‌باشد را باید مورد بررسی قرار داد و سپس آن را تهیه و نصب نمود.
انواع لوله‌های فاضلاب
لوله‌های سفالی
لوله‌های سفالی قرن‌ها قبل مورد استفاده به عنوان لوله‌های فاضلاب قرار می‌گرفته و هنوز هم در حال ساخت و استفاده هستند. لوله های سفالی سنگین بوده و حمل و نصب آنها بسیار دشوار است، اما حتی اگر قدیمی نیز باشند یک نوع لوله فاضلاب قابل اعتماد است زیرا در برابر تخریب توسط مواد شیمیایی بسیار مقاوم است. اما باید به این مورد دقت نمود که لوله های سفالی ممکن است در اثر فشار کم آب را جذب کنند، ضعیف و شکننده گردند یا به راحتی خرد شوند.
از بدی‌های این لوله برای استفاده له عنوان لوله‌های فاضلاب باید به این موضوع اشاره کرد که بیشتر مستعد نفوذ ریشه هستند از دیگر معایب این نوع، قرار گرفتن در معرض آسیب ضربه های خارجی یا بارهای سنگین میباشند، زیرا تحمل نیرو بسیار کمتری نسبت به فلز دارند.
لوله های چدنی
این نوع از لوله ها قبل از دهه 1950 به عنوان منبع اصلی تخلیه برای خانه ها استفاده می شد. تقریبا همه خانه ها از این نوع لوله برای فاضلاب ها استفاده می کردند دلیل آن قوی بودن و دیرتر خراب شدن آن نسبت به بقیه مواد ها بود اما مشکل اینجا بود که آن ها در معرض زنگ زدگی بودند. قدرت تحمل یک لوله چدنی با قطر 4 تا 5 اینچ می تواند حدود 2.5 تن فشار را تحمل کند. لوله های چدنی در برابر نشت و نفوذ ریشه مقاومت بالایی داشته و در برابر حرکات شدید زمین مانند فعالیت های لرزه ای بسیار مقاوم میباشند. با توجه به دوام فوق العاده ای که دارند در صورت نگهداری مناسب می توانند تا 100 سال دوام داشته باشند. اما با همه موارد ذکر شده در مورد مزایای این ماده باید به این نکات اشاره کرد که این لوله ها در صورت قرار گرفتن در برابر اسید های موجود داخل لوله فاضلاب ناشی از مواد اسیدی یا در قسمت بیرونی در تماس با خاک اسیدی قرار گیرند به شدت مستعد زنگ زدگی و خوردگی می باشند.
لوله های فیبر قیر شده
این لوله‌ها از الیاف چوبی ساخته می‌شوند که با چسب‌های مخصوص تصفیه آب (یک چسب مقاوم در برابر آب) فشرده شده و به آن آغشته می‌گردند. لوله ها فیبر قیر شده وزن سبکی داشته و به راحتی قابل استفاده برای لوله‌های فاضلاب هستند. با توجه به ویژگی هایی که دارند آنها را می‌توان به راحتی با شن و ماسه بستر کرد. با تمامی مفید بودن و داشتن مزایای خاص این محصول، باید گفت که آنها بسیار شکننده بوده و بسیار مستعد شکست در یک بازه زمانی کوتاه هستند. این لوله‌ها تقریباً هرگز بیش از 40 تا 50 سال دوام نمی‌آورند.
لوله های پی وی سی پلاستیکی
بیشترین انتخاب برای تخلیه فاضلاب در منازل مسکونی از 4 تا 5 دهه گذشته استفاده از لوله‌های پی وی سی پلاستیکی است. پی وی سی ها لوله‌هایی هستند که برای فاضلاب مناسب میباشند. این ماده یک پلاستیک بسیار بادوام بوده که در برابر خوردگی مقاومت بالایی دارد. ساخت این لوله ها در درجات و اندازه های مختلفی بوده و قابل استفاده در انواع موارد لوله کشی نیز هستند. پلی وینیل کلرید کلردار (CPVC)، لوله‌های پی وی سی پلاستیکی به دلیل برش آسان، در دسترس بودن، مقرون به صرفه بودن از گزینه های مناسب برای استفاده کنندگان می‌باشد.
از دیگر خوبی‌های این نوع لوله‌های فاضلاب این است که در صورت نیاز می‌توان آنها را با لوله‌های چدنی یا سفالی ترکیب کرده یا به آنها متصل نمود. بعلاوه این لوله‌ها دارای فضای داخلی صاف میباشند که ظرفیت حمل عالی مواد زائد جامد را دارا هستند. از طرفی دیگر لوله‌های پی وی سی سبک بوده و بسیار انعطاف پذیر هستند و بیشترین استفاده را در لوله‌های فاضلاب دارا میباشند. این نوع لوله ها نسبت به لوله‌های دیگر در برابر خوردگی مواد شیمیایی بسیار مقاوم میباشند. و در صورت نگهداری درست در برابر ریشه غیرقابل نفوذ هستند. هزینه‌های تعمیرات این مدل از لوله‌ها بسیار کم تر و آسان تر بوده و نسبت بقیه لوله ها به نگهداری و بررسی مکرر نیاز دارد.
لوله‌های بتنی
لوله‌های بتنی برای مصرف به عنوان لوله‌های فاضلاب بسیار محبوب هستند. این نوع از لوله‌ها به طور خاص برای استفاده از فاضلاب طراحی شده‌اند. اما اگر نصب آن ها به درستی انجام نشود می‌تواند خیلی سریع منجر به شکست آنها گردد. بزرگترین مانعی که هنگام استفاده از لوله بتنی با آن روبرو می‌شوند، قرار دادن محل نصب است. دوام بالای این لوله‌ها بسیار بالا بوده (تا 150 سال عمر می‌کنند) و فقط در برابر مواد خاصی مثل H2Sحساس بوده و تخریب می‌گردند. در این جنس از لوله ها نیاز به نگهداری مداوم است زیرا تجمع ذرات فاضلاب در آنها به طور مکرر اتفاق می‌افتد.
لوله‌های HDPE
لوله‌های HDPEعمدتاً در اروپا به عنوان لوله‌های فاضلاب استفاده می‌شوند، این لوله ها، پلاستیکی بوده و بسیار انعطاف‌پذیر هستند. بعلاوه بسیار بادوام بوده و مقاوم در برابر خوردگی میباشند. آنها شباهت‌های زیادی به لوله های پی وی سی دارند، اماباید توجه شود که ضخامت دیواره‌های این نوع لوله متفاوت است. ساخت لوله های HDPE از نفت بوده و با توجه به اجزای افزوده شده آنها نسبت به دیگر اشکال لوله‌های پلاستیکی فاضلاب، انعطاف‌پذیرتر عمل می‌کند. این لوله‌ها دربرابر خوردگی بسیار مقاوم هستند و میزان شکست پایینی دارند و این ویژگی‌ها باعث کاهش هزینه‌های طول عمر در این محصولات می‌گردد. از طرفی باید به این اشاره کرد که آن ها در اندازه‌ها و طول های مختلفی تولید می‌شوند و همچنین از دیگر مزیت‌های آن این است که این لوله‌ها را می‌توان با روش های نصب بدون ترانشه استفاده کرد.
از ویژگی های مثبت این نوع از لوله‌ها می‌توان به مقاوم بودن در برابر خوردگی شیمیایی و تخریب و خرابی بسیار نادر آن در برابر موادهای شیمیایی اشاره کرد.
بدون دیدگاه